मिथिलामा अक्षय तृतीयाका अवसरमा सातु र सर्वतले बटुवाको स्वागत

जनकपुरधाम, वैशाख १७ गते । आज मिथिला क्षेत्रमा विशेष पर्व अक्षय तृतीया हर्षोल्लासका साथ मनाइँदैछ, जहाँ बटुवाहरूलाई सातु र सर्वत दान गर्ने परम्परा अनुसार स्वागत गरिँदैछ। बैशाख शुक्ल तृतीयाका दिन मनाइने यस पर्वमा बिहानैदेखि मिथिलानीहरू चोकचोकमा जौको सातु र सक्खर, मिश्री, मरिच मिसाइएको शीतल सर्वत लिएर बसेका छन्। सातु-सर्वत दान गर्दा पुण्य मिल्ने विश्वास रहेको छ, र जात, धर्म, सम्प्रदाय तथा लिङ्गको भेद नगरी सबैलाई यो दान गरिन्छ। वृद्धा जानकीदेवी भन्छिन्, “गर्मीमा बाटो हिँड्दा भोजनपानी समयमै पाउँदैनन्, सातु र सर्वत खाँदा बटुवाले आशिष दिन्छन्।”

अक्षय तृतीयालाई भगवान् शिव र पार्वतीको विवाह दिवसका रूपमा पनि मानिन्छ र यस दिन गरिब तथा ब्राह्मणलाई अन्न, वस्त्र, स्वर्ण दान गर्दा सुख, सौभाग्य र धनवृद्धि हुने धार्मिक मान्यता रहेको छ। मिथिला परम्पराका जानकार प्राचार्य हेमनारायणलाल कर्णका अनुसार भविष्य पुराणमा समेत यस पर्वको उल्लेख गरिएको छ। गर्मीमा शरीर शिथिल हुने भएकाले चिनी, सक्खर र जौंको सातु प्रयोगले स्वास्थ्य लाभ मिल्ने जनविश्वास छ। यसै दिन घर निर्माण, अन्नप्राशन, विवाहलगायत शुभकार्यका लागि कुनै साइत हेर्नु नपर्ने मिथिलाको परम्परागत मान्यता पनि छ।