पप्पू यादवको ‘पासवान फॉर्मूला’ले तेजस्वी यादवलाई ठूलो झट्का

एजेन्सी, असार ३२ गते ।  सांसद पप्पू यादवले भावी मुख्यमन्त्रीको नाममा तेजस्वी यादवको चर्चालाई बेवास्ता गर्दै महागठबन्धनको राजनीतिमा भूकम्प ल्याएका छन्। उनले महागठबन्धनमा कांग्रेसलाई बिहारको सबैभन्दा ठूलो शक्तिको रूपमा स्थापित गर्न आह्वान गरेका छन्। पप्पू यादवले यस्तो के भने कि बिहारको राजनीति चक्करघिनीझैं घुम्यो? बिहारको मुख्यमन्त्रीको अनुहारलाई लिएर पप्पू यादवले नयाँ चाल चालेका छन्, जुन उनले बयानबाट होइन, बरु कांग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खड्गे र राहुल गान्धीसँग भेटेर बिहारको सियासतमा कुराकानी गरेर गरेका छन्। उनले कांग्रेसलाई बिहारको नेतृत्व लिन आग्रह पनि गरे।

पप्पू यादवले बिहारमा नेतृत्वका लागि दलित वा मुस्लिम समुदायबाट कुनै नेतालाई अगाडि ल्याउन सुझाव दिएका छन्। उनले पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै कांग्रेससँग मुख्यमन्त्रीको अनुहारको कमी नरहेको बताए। बिहार कांग्रेसका अध्यक्ष राजेश राम र सांसद तारिक अनवर मुख्यमन्त्रीको अनुहार बन्न सक्ने उनको भनाइ छ। तारिक अनवरसँग त प्रशस्त अनुभव पनि छ। पप्पू यादवले राजदको दलित र मुस्लिमप्रेमको परीक्षा लिएका छन्। यो रणनीति स्व. रामविलास पासवानले सन् २००५ को विधानसभा चुनावमा अपनाएको ‘पासवान फॉर्मूला’सँग मिल्दोजुल्दो छ, जहाँ पासवान किंगमेकर बनेर उदाएका थिए।

सन् २००५ को विधानसभा चुनावमा राजदले ७५ सिट जित्यो। ८४ सिटमा लडेको कांग्रेसले १० सिट हासिल गर्‍यो, जबकि पासवानको पार्टीले २९ सिट जितेर किंगमेकर बन्यो। त्यसबेला बीजेपीले ३७ र नीतीश कुमारको जेडीयूले ५५ सिट पाएको थियो। खण्डित जनादेशका बाबजुद, यदि पासवानले राजदलाई समर्थन गरेको भए, राजदले वामपन्थी, कांग्रेस र स्वतन्त्रसँग मिलेर सरकार बनाउन सक्थ्यो। तर, पासवानले अन्तिम समयमा मुस्लिम मुख्यमन्त्रीको सर्त राखेर लालू प्रसाद यादवको बोल्ती बन्द गरिदिए। फलस्वरूप, सन् १९९० देखि सत्तामा रहेको राजदको हातबाट सत्ता गयो। यसपटक पप्पू यादवले मुस्लिम वा दलित मुख्यमन्त्रीको कार्ड खेल्दै कांग्रेस आलाकमानलाई नेतृत्वको पाठ सिकाएका छन् र राजदको छद्म दलित-मुस्लिम प्रेमलाई उजागर गरेका छन्।

सन् १९९० मा स्वतन्त्र विधायक बनेर उदाएका पप्पू यादवको राजनीति लालू प्रसाद यादवको छायामा फस्टायो। लगातारको जितले उनमा नेतृत्वको महत्वाकांक्षा जाग्यो। तर, जब लालूले आफ्ना छोरा तेजस्वी यादवलाई राजनीतिमा ल्याउन थाले, पप्पूको मोहभंग भयो। पार्टीविरुद्ध गतिविधिको आरोपमा उनलाई राजदबाट निष्कासित गरियो। पछि, उनले जन अधिकार पार्टी गठन गरेर आफ्नो नेतृत्वको इच्छा पूरा गरे। त्यसयता, पप्पू यादव र तेजस्वी यादव एकअर्काविरुद्ध उभिँदै आएका छन्। हालैको बिहार बन्दको क्रममा पप्पू यादवलाई मञ्चमा स्थान नदिइनुले यो तनाव थप प्रकट भएको छ। यो घटनाले महागठबन्धनभित्रको नेतृत्वको लडाइँलाई उजागर गरेको छ।

पप्पू यादवको यो कदमले महागठबन्धनमा दरारको आशंका बढाएको छ। उनले तेजस्वी यादवलाई मुख्यमन्त्रीको अनुहार मान्न अस्वीकार गर्दै राजेश राम र तारिक अनवरलाई अगाडि सारेका छन्। यसले राजदको तेजस्वीलाई एकमात्र नेताको रूपमा स्थापित गर्ने रणनीतिमा चुनौती थपेको छ। सामाजिक सञ्जालमा पनि पप्पू यादवको यो कदमलाई तेजस्वीविरुद्धको प्रतिशोधको रूपमा हेरिएको छ, विशेष गरी बिहार बन्दमा उनलाई अपमानित गरिएको घटनापछि। बिहारको सियासतमा यो नयाँ मोडले २०२५ को विधानसभा चुनावमा महागठबन्धनको एकता र तेजस्वीको नेतृत्वमाथि ठूलो प्रश्न उठाएको छ